"W zdrowym ciele zdrowy duch"
„W zdrowym ciele zdrowy duch”
Wstęp:
Wiek przedszkolny to bardzo ważny etap w kształtowaniu prozdrowotnego stylu życia. Budowanie „świadomości prozdrowotnej” to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale przede wszystkim wyrabianie odpowiedzialności za własne zdrowie. Aktywny i świadomy udział dziecka w nabywaniu wiedzy i umiejętności wzrasta wraz z jego wiekiem. Edukację zdrowotną dzieci w wieku przedszkolnym należy rozumieć, jako zamierzony proces planowanych działań dydaktyczno- wychowawczych uwzględniających rozwój psychofizyczny i społeczny dziecka.
Założenia przedsięwzięcia uwzględniają fakt, iż już dzieci przedszkolne z każdej strony „bombardowane” są wszechobecną technologią multimedialną, na pozór zdrowo wyglądającymi produktami żywnościowymi, wszechobecnymi w reklamach nastawionych na najmłodszych odbiorców. Dodatkowo coraz większe natężenie ruchu na ulicach, tłocznych supermarketach, czy innych miejscach uczęszczanych przez dzieci niesie ze sobą szereg zagrożeń, które czyhają na najmłodszych członków naszej społeczności. Do tego dołącza ciągły pośpiech, brak czasu wspólnie spędzonego z dzieckiem, niekończące się rozmowy o życiu, które substytuowane są krótką wymianą prostych komunikatów i przyczyniają się do zwiększenia poziomu frustracji u dziecka, a co z kolei powoduje coraz częstsze problemy z wyrażaniem uczuć, objawiające się zachowaniami agresywnymi. Wspomniane zjawiska stały się powodem do opracowania przedsięwzięcia „W zdrowym ciele – zdrowy duch”. Aby zamierzone działania dydaktyczno – wychowawcze przyniosły oczekiwane efekty niezmiernie ważne jest współdziałanie wszystkich grup tworzących społeczność przedszkola (dzieci, rodzice, nauczyciele, personel obsługi). Zamierzona profilaktyka pomoże naszym dzieciom zdobyć ważne dla nich wiadomości i umiejętności, zachęcą ich do prowadzenia zdrowego trybu życia, zwiększą bezpieczeństwo, zniwelują zachowania agresywne
Cele główne:
Oddziaływania profilaktyczne będą uwzględniane w planach pracy wychowawczo –dydaktycznej na poszczególne tygodnie oraz utrwalane w ciągu całego roku szkolnego, ponieważ jednorazowe przeprowadzenie zajęć profilaktycznych dotyczących wybranego problemu jest tylko jego zasygnalizowaniem i na pewno wymaga dalszego utrwalania by na stałe weszło do repertuaru zachowań dziecka przez nas pożądanych.
Cele główne:
- zwiększenie aktywności ruchowej dzieci
- nabycie umiejętności dbania o swoje zdrowie,
Cele szczegółowe:
Dziecko:
- rozumie znaczenie aktywności ruchowej,
- rozumie znaczenie zdrowia dla rozwoju człowieka
- rozpoznaje zależności między prowadzeniem aktywnego, zdrowego trybu życia a zdrowiem całego organizmu,
- zna czynniki zagrażających zdrowiu,
- zna zdrowe produkty żywnościowe,
Do przedsięwzięcia włączona została metoda Weroniki Sherborne, która w swoim programie ćwiczeń ruchowych „Ruch Rozwijający” wyróżnia następujące grupy ćwiczeń wspomagających rozwój dziecka:
1) ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała,
2) ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu,
3) ćwiczenia ułatwiające nawiązywanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą,
4) ćwiczenia twórcze.
Metoda Ruchu Rozwijającego, wbrew swojej nazwie, nie jest metodą koncentrującą się na usprawnianiu ruchowym uczestników zajęć. Podstawowym jej celem jest rozwijanie sfery emocjonalno – społecznej oraz świadomości samego siebie i innych osób za pomocą ruchu. Większość ludzi nie zdaje sobie w pełni sprawy z faktu, iż świadomość własnej osoby i otaczającego świata nie jest czymś, z czym każdy się rodzi. Owa świadomość, kształtuje się dzięki zadatkom biologicznym, z którymi dziecko przychodzi na świat, dzięki pierwszym doznaniom zmysłowym, jakich doświadcza w łonie matki a przede wszystkim dzięki kontaktom ze środowiskiem społecznym oraz własnej aktywności. Dziecko odbierając bodźce dotykowe, kinestetyczne, termiczne, węchowe, dźwiękowe, a potem bodźce wzrokowe tworzy w swoim umyśle mapę własnego ciała. Dzięki temu na pewnym etapie rozwoju, najczęściej w wieku trzech lat, potrafi już uzmysłowić sobie własną odrębność fizyczną – dokonuje odkrycia własnego „ ja”. Na kształtowanie się świadomości własnej osoby – własnego „ ja” ma wpływ sposób zachowania się otaczających dziecko osób, narastające w nim poczucie sprawstwa w odniesieniu do własnych działań oraz utożsamienie się dziecka ze swoim imieniem. Metoda Ruchu Rozwijającego może odgrywać istotną rolę w opisanym procesie rozwojowym, ponieważ podczas prowadzonych zajęć, dzięki kontaktom z partnerem oraz z całą grupą dziecko doświadcza wielu silnych doznań dotykowo – kinestetycznych oraz przeżyć psychologicznych.
Korzyści płynące ze stosowania metody W. Sherborne:
- Daje pozytywne odczucie w kontakcie z innym człowiekiem.
- Wyzwala swobodę zachowań i naturalność.
- Daje okazję do rozładowania energii.
- Jest próbą pokonania własnych zahamowań wynikających z uprzednich doświadczeń.
- Daje radość.
- Wyzwala zaangażowanie.
- Daje możliwość zaspokojenia własnych potrzeb.
- Daje pewność siebie.
- Daje możliwość poczucia się w innej roli niż na co dzień.
- Zbliża do siebie uczestników zajęć.
- Daje radość z działania w grupie.
- Przyjemność dawania innym radości.
Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała. Potrzebą każdego człowieka jest poznanie swojego własnego ciała oraz umiejętność jego kontrolowania. W rozwoju wiedzy o własnym ciele wyróżniamy następujące etapy: wyczuwanie swojego ciała
i nazywanie części ciała. Na tej podstawie wykształca się świadoma kontrola ciała i jego ruchów, a także naszego zachowania. Do najważniejszych części ciała, których poznanie i opanowanie powinno nastąpić jak najwcześniej należą stopy, kolana, uda, nogi. Są one szczególnie ważne, gdyż spełniają rolę niejako dźwigających ciężar naszego ciała, tworzą fizyczną całość z podłożem, po którym stąpamy. Kontrola jest niezbędna do utrzymania pełnej równowagi ciała.
Ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa. Ćwiczenia umożliwiają poznanie otoczenia, dzięki czemu możemy czuć się swobodnie i nie obawiać się go. Jeżeli nie udaje się nam korzystać z „ przestrzennej wolności”, stajemy się zahamowani w swoich działaniach, często przestraszeni, niechętni do przeciwstawiania się nowym sytuacjom, wyizolowani. Charakterystyczną cechą dla tej grupy ćwiczeń jest ich wykonanie na podłodze ( np. ćwiczenia polegające na przemieszczaniu się ).
Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą. Ćwiczenia polegają na zdobywaniu i wymianie wspólnych doświadczeń podczas sesji ruchowych. Ich pozytywny rezultat zależy od stopnia zaangażowania ćwiczących. Są to ćwiczenia, w których partner „ bierny” jest pod opieką osoby aktywnej. Wymaga to wyczucia osoby będącej „ pod opieką”, jej potrzeb, przeżyć i tym samym umożliwia osiągnięcie pełnej harmonii i współpracy. Omawiany typ ćwiczeń pozwala uczestnikom poznać swą siłę fizyczną. Osoba pasywna pozwala „ przeciwnikowi” zbadać jego siłę, a jednocześnie ćwiczy, używając siły, która pozwala na współpracę z partnerem. W ten sposób „strona pasywna” uczy się wyczucia tej „drugiej strony”. Ćwiczenia te dają możliwość przeżycia wspólnego wysiłku fizycznego np. podczas pchania i stawiania oporu. Rozwijająi uczą koncentracji, zwracania uwagi na osobę, z którą współdziała się w czasie ćwiczeń. Są też dobrą zabawą. Takie reakcje pomagają ujść nagromadzonym emocjom, napięciom tkwiącym w uczestnikach.
Ćwiczenia twórcze. Ćwiczenia „twórcze” w formie tańca zasługują na szczególną uwagę. Pozwalają nawiązać i pogłębić stosunki międzyludzkie, poznać sytuacje, których ćwiczący nie doświadczyłby ze względu na swoje fizyczne lub psychiczne ułomności. Ćwiczenia „twórcze” i tańce to także działania, które powinny być dostępne każdemu, dając możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć, niepokojów.
Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała.
W poniższych ćwiczeniach dzieci uczą się wyczuwać własne ciało, prowadzi to do wykształcenia się świadomej kontroli ciała i jego ruchów, a co za tym idzie kontrolowania zachowania. Najistotniejszymi częściami ciała, których poznanie powinno nastąpić jak najwcześniej są: stopy, kolana, uda, nogi. Opanowanie nóg jest tak istotne ponieważ pozwalają nam utrzymać równowagę i noszą ciężar całego ciała.
- leżenie na brzuchu,
- leżenie na plecach,
- ślizganie się w kółko na brzuchu, to samo na plecach,
- siedząc – przyciąganie kolejno nóg ( ręce oparte wzdłuż boków)
- siedząc kręcenie się w kółko na pośladkach,
- siedząc – przyciąganie kolan , chowanie głowy , rozprostowywanie się do pozycji leżącej,
- czołganie się na brzuchu do przodu, z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg
- czołganie się na plecach do przodu z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg
Wyczuwanie nóg i rąk:
Wyczuwanie kolan – siedząc:
- podciąganie kolan do siadu skulonego
- pchanie kolan do siadu prostego ( pokonując opór)
- w siadzie prostym – rozcieranie i poklepywanie kolan
- maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan
Wyczuwanie nóg ( w ruchu):
- chodzenie, bieganie na „ sztywnych” nogach,
- chodzenie, bieganie na miękkich („gumowych”) nogach
Wyczuwanie nóg – siedząc (nogi wyprostowane):
- dotykanie plecami stóp podłogi,
- uderzenie o podłogę piętami,
- uderzenie o podłogę całą stopą ( szybko i wolno)
Wyczuwanie łokci – siedząc ( kolana zgięte):
- dotykanie łokciami kolan,
- dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie,
Wyczuwanie twarzy – siedzenie w kole:
- wytrzeszczanie oczu („duże oczy”) i mrużenie oczu
- zabawne miny
Wyczuwanie całego ciała:
- leżenie na plecach
- turlanie się ( mięśnie naprężone i rozluźnione)
- leżenie z rękami wzdłuż ciała ( napinanie i rozluźnianie mięśni)
